[13-04-21]
Πώς να ξεκινήσω ορειβατικό σκι;

Είναι μια ερώτηση που ακούμε συχνά και παρότι είμαστε χρόνια σε αυτό το άθλημα τις περισσότερες φορές δεν έχουμε μια γρήγορη απάντηση αλλά πρέπει υπομονετικά να ανοίξουμε μια κουβέντα με τον ενδιαφερόμενο για το τι είναι το ορειβατικό σκι, ποιες είναι οι τεχνικές απαιτήσεις, τι εξοπλισμό χρειάζεται και που θα τον βρει και άλλα πολλά μέχρι να πάρει μια ολοκληρωμένη απάντηση. Θα πάρουμε λοιπόν τα πράγματα με τη σειρά για να εξηγήσουμε στους φίλους μας που θέλουν να ασχοληθούν με το άθλημα πως πρέπει να ξεκινήσουν και που θα πρέπει να απευθυνθούν. Τι είναι το ορειβατικό σκι; Το ορειβατικό σκι είναι ένα συναρπαστικό χειμερινό άθλημα που συνδυάζει την δυνατότητα μετακίνησης σε αδιαμόρφωτες επιφάνειες καλυμμένες από χιόνι για ανάβαση και κατάβαση με τη χρήση χιονοπέδιλων. Με άλλα λόγια αντί να περιμένουμε υπομονετικά στην ουρά του λιφτ, με ότι αυτό συνεπάγεται, μπορούμε να βάλουμε τις φώκιες στα σκι μας και να είμαστε ανεξάρτητοι στις μετακινήσεις μας για να σκιάρουμε σε πλαγιές που δεν φτάνει το λιφτ και η ανθρώπινη παρέμβαση το χειμώνα. Πέρα όμως από αυτό και τη χρήση του χιονοδρομικού εξοπλισμού, σε απότομες πλαγιές ή δύσκολες αναβάσεις και διασχίσεις θα πρέπει ο χιονοδρόμος να κάνει χρήση ορειβατικών τεχνικών που περιλαμβάνουν κραμπόν, πιολέ, σχοινιά, μέσα ασφάλισης κ.α. Το ορειβατικό σκι λοιπόν περιλαμβάνει λίγο απ’ όλα και βέβαια η ασφαλής πραγματοποίηση του αθλήματος δεν εξαρτάται από την εξειδίκευση σε ένα τομέα αλλά από την ένδυα σε κάποιο άλλο, με άλλα λόγια ένας πολύ καλός χιονοδρόμος χωρίς γνώσεις βουνού διατρέχει κινδύνους όπως και ένας καλός ορειβάτης με αδυναμίες στην κατάβαση. Ο εξοπλισμός Σε αντίθεση με το σκι κατάβασης ο εξοπλισμός του ορειβατικού σκι είναι δυσεύρετος όχι τόσο για αγορά όσο για ενοικίαση. Παρόλα αυτά υπάρχουν εξειδικευμένα καταστήματα όπως η εταιρία “Κλαουδάτος” όπου μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να βρουν μια μεγάλη γκάμα υλικών είτε για αγορά είτε για ενοικίαση. Πέδιλα: Τα πέδιλα διαφέρουν σε σχέση με αυτά της κατάβασης ως προς το βάρος. Ένα τυπικό πέδιλο για όλες τις χρήσεις, έχει βάρος 1100 – 1300 γραμμάρια και γεωμετρία περίπου 110-80-100. (Alaska- Elan, Seven Summit-Dynafit, GTS-Lasportiva). Ελαφρύτερα πέδιλα είναι για καθαρά αγωνιστική χρήση και είναι πολύ πιο ευαίσθητα σε φθορές αλλά και δύσκολα στην πλοήγηση. Βαρύτερα και πιο φαρδιά πέδιλα είναι κουραστικά στην ανάβαση και πιθανά αχρείαστα στις ελληνικές συνθήκες χιονιού. Τα φαρδιά πέδιλα βέβαια είναι απολαυστικά στις πούδρες αλλά πέρα από το βάρος υπολογίστε και το επιπλέον κόστος για τις φώκιες. Γενικός κανόνας είναι ότι επιλέγουμε τα πέδιλα περίπου στο ύψος μας και όχι 20 εκατοστά κοντύτερα όπως μας έλεγαν για τα σκι πριν λίγα χρόνια. Δέστρες: Το βασικό χαρακτηριστικών των δεστρών είναι η δυνατότητα απελευθέρωσης της πτέρνας ώστε να μπορεί να πραγματοποιηθεί ο βηματισμός στην ανάβαση. Οι δέστρες χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, tech και frame type. Η πρώτη κατηγορία κατέκλυσε την αγορά λόγο του χαμηλού βάρους αλλά και της ευκολίας στις αλλαγές (μετάβαση από ανάβαση σε κατάβαση και αντίστροφα) ενώ η δεύτερη κατηγορία έχει ιδιαίτερη δυναμική τα τελευταία χρόνια καθώς οι συγκεκριμένες δέστρες μπορούν να χρησιμοποιηθούν και με μπότες κατάβασης και είναι γενικότερα πιο ικανοποιητικές στην κατάβαση. Ο ενδιαφερόμενος πρέπει να ζυγίσει τα θέλω του και τις απαιτήσεις του. Με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε ότι ανεξάρτητα από το βάρος οι δέστρες τύπου tech είναι πολύ πιο εύχρηστες για το ορειβατικό σκι (όγκος, ευκολία στις αλλαγές, λιγότερες δυσκολίες με τον πάγο κ.α.) ενώ από την άλλη μπορεί να βάλει κάποιος μια frame type δέστρα σε ένα free ride πέδιλο για να βγαίνει καμιά βόλτα που και που ακόμη και με μπότες κατάβασης. Φώκιες: Δεν ξέρω για πιο λόγο επικράτησε αυτός το ορισμός για τα κομμάτια υφάσματος που κολλάμε κάτω από τα σκι για να μπορούμε να ανεβαίνουμε αλλά έτσι ονομάζεται το πιο σημαντικό υλικό στο ορειβατικό σκι. Οι φώκιες διαφοροποιούνται σε τρεις ποιότητες ανάλογα με το υλικό κατασκευής mohair, mixed, nylon. Αν απορείτε γιατί σε μια μικρή κατηφόρα φορώντας τις φώκιες ο συνοδοιπόρος σας γλιστράει σαν να τις έχει βγάλει ενώ εσείς πρέπει να κάνετε άχαρα βήματα για τον πλησιάσετε, η απάντηση είναι απλή, αυτός φοράει mohair και εσείς nylon φώκιες. Η διαφορά στο γλίστρημα είναι πραγματικά αισθητή ωστόσο οι mohair υστερούν στην αδιαβροχότητα με αποτέλεσμα να μουσκεύουν και να ξεκολλούν ευκολότερα από τις άλλες. Για γενική χρήση συνιστώνται οι ημισυνθετικές 70-30. Πέρα από την ποιότητα οι φώκιες θα πρέπει να καλύπτουν όλο το πλάτος του πέδιλου (εκτός από τις ακμές) σε όσο μεγαλύτερο μήκος γίνεται. Όταν μιλάμε για τουριστική χρήση καλό είναι οι φώκιες να καλύπτουν όλο το μήκος του πέδιλου και να κλιπάρουν και στο πίσω μέρος του σκι. Μπότες: Βασικό χαρακτηριστικό των μποτών ορ. σκι είναι η ελεύθερη ή καλύτερα σχεδόν ελεύθερη κίνηση της ποδοκνημικής άρθρωσης ώστε να είναι πιο άνετη και όσο γίνεται φυσική η κίνηση στην ανάβαση. Οι μπότες αυτές έχουν βέβαια ρύθμιση ανάβασης και κατάβασης ώστε να απελευθερώνουν ή να μπλοκάρουν την ποδοκνημική αντίστοιχα. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό είναι το χαμηλό βάρος σε σχέση με τις μπότες κατάβασης. Το βάρος τους ξεκινά από τα 600 γραμμάρια που ζυγίζουν οι ελίτ αγωνιστικές μπότες και ανεβαίνει. Οι τυπικές μπότες κυμαίνονται από 1200 μέχρι 1600 γραμμάρια καθώς οι πιο ελαφριές προορίζονται για καθαρά αγωνιστική χρήση που συνεπάγεται αστάθεια και μικρή προστασία από τις καιρικές συνθήκες, ενώ οι πιο βαριές δυσκολεύουν στην ανάβαση και είναι ογκώδης στη χρήση χωρίς σκι. Σημαντικό όταν επιλέξουμε μπότες είναι να έχουν τις υποδοχές για tech δέστρες και βέβαια να τις δοκιμάσουμε ώστε να ταιριάζουν καλά στο πόδι μας. Οι επιλογές σε μπότες είναι πλέον αρκετές και από πολλές εταιρίες οπότε δεν χρειάζονται προκαταλήψεις και εντυπωσιασμοί. Μπατόν: Και όσον αφορά τα μπατόν οι επιλογές ποικίλουν. Μια βολική λύση είναι τα ρυθμιζόμενα μπατόν καθώς μπορούμε να αυξομειώνουμε το μήκος για την ανάβαση και την κατάβαση. Μια άλλη επιλογή είναι τα μπατόν τύπου cross country που συνήθως τα επιλέγουμε 15-20 % ψηλότερα από τα μπατόν κατάβασης και θεωρούνται πιο αξιόπιστα για σκληρή χρήση όπως σε συνθήκες αγώνα. Εξοπλισμός Ασφαλείας: Ο βασικός εξοπλισμός ασφαλείας αποτελείται από φτυάρι χιονιού, πομποδέκτη χιονοστιβάδων (arva) και sonda (πτυσσόμενη ράβδο). Βέβαια δεν αρκεί η αγορά των υλικών αλλά χρειάζεται και η απαραίτητη εκπαίδευση προκειμένου να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τους πιθανούς κινδύνους. Επιπλέον Εξοπλισμός: Σημαντικό είναι ένα καλό σακίδιο το οποίο να προβλέπει υποδοχή για πρόσδεση των σκι και τεχνικός ρουχισμός που θα μας προστατέψει από τον καιρό σε συνθήκες έντονης σωματικής άσκησης. Ξεκινάμε από την κατάβαση: Για να μην παιδευτούμε στα αρχικά στάδια, καλό είναι να πάρουμε τα πράγματα από την ανάποδη! Η εκμάθηση σκι κατάβασης είναι σχετικά πιο εύκολη με την έννοια ότι υπάρχει υποδομή σε όλα τα χιονοδρομικά της χώρας όπου μπορεί κάποιος να ξεκινήσει από το μηδέν. Επιπλέον για να βελτιώσει ο ενδιαφερόμενος τις ικανότητές του στο εκτός πίστα σκι διοργανώνονται camp σε αρκετά χιονοδρομικά της χώρας. Η ανάβαση: Η ανάβαση είναι μια φαινομενικά πιο εύκολη διαδικασία από τεχνική άποψη σε σχέση με την κατάβαση αλλά τα πράγματα δεν είναι πάντα έτσι. Δυστυχώς και στην ανάβαση όπως και στην κατάβαση έχουμε να αντιμετωπίσουμε ποικιλία σε κλίσεις και ποιότητες χιονιού που μπορούν να δυσκολέψουν ή να κάνουν επικίνδυνη μια ανάβαση. Πέρα από την τοποθέτηση της φώκιας στα σκι και τη ρύθμιση της δέστρας και της μπότας σε κατάσταση ανάβασης υπάρχουν μια σειρά τεχνικές με τα σκι στα πόδια όπως το kick turn (αλλαγή διεύθυνσης), αλλά και άλλες τεχνικές απαιτήσεις όπως η χρήση κραμπόνς και άλλων μέσων όπως το πιολέ για πιο δύσκολα χιόνια και μεγάλες κλίσεις που χρειάζονται εκπείδευση και εξοικείωση. Σε κάθε περίπτωση ιδανικός τρόπος για πρώτη επαφή με το άθλημα και την κίνηση στην ανάβαση είναι να κινούμαστε στα όρια κάποιου οργανωμένου χιονοδρομικού κέντρου όπου συνήθως δεν χρειάζεται να κάνουμε χρήση άλλων υλικών πέρα από τα σκι και το περιβάλλον είναι ασφαλές. Σχολές Ε.Ο.Ο.Α.: Μέχρι στιγμής οι σχολές ορειβατικού σκι που γίνονται υπό την επίβλεψη της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας Αναρρίχησης είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος προκειμένου να έχουν οι ενδιαφερόμενοι μια ολοκληρωμένη εκπαίδευση για όλες τις πτυχές του ορειβατικού σκι και ιδίως να έχουν την απαραίτητη κατάρτιση σε θέματα ασφάλειας. Η εκπαιδευτική ύλη είναι πλούσια αλλά ο περιορισμένος αριθμός διδακτικών ωρών (10 μέρες) ίσως δεν είναι αρκετός για την εξοικείωση των εκπαιδευόμενων σε όλες τις τεχνικές οπότε απαιτείται ατομική προσπάθεια για βελτίωση. Προκειμένου να παρακολουθήσει κάποιος τις σχολές ορειβατικού σκι της ΕΟΟΑ είναι απαραίτητο να έχει μια βασική γνώση σκι κατάβασης. Διαβάστε αναλυτικότερα στη σχετική στήλη του SkiM.gr